آموزش ویندوز XP - قسمت ۲

پیکربندی منوی Start کلاسیک:

با فشردن دکمه‌ی Customize مقابل گزینه‌ی Classic Start Menu پنجره‌ی تنظیمات باز م‌یشود. با استفاده از دکمه‌های Add و Delete می‌توانید برنامه‌های منو را کم یا زیاد کنید. دکمه‌ی Advanced محتویات منوی Start را Explore میکند( محتویات را در یک پنجره جداگانه نمایش میدهد). دکمه ی Sort محتویات منو را مرتب میکند و Clear لیست آخرین فایلهای باز شده را که در پوشه ی Documents قرار دارند را خالی میکند.

ناحیه Notification (اعلان):

ناحیه سمت راست نوار وظیفه ناحیه اعلان نام دارد( در ویندوز 98 به آن System Tray گفته میشد). در این قسمت لیست برنامه های مقیم در حافظه و نیز اعلانات(مثل اعلان تشخیص یک سخت افزار جدید) و برخی پیغامهای خطای ویندوز(مانند اخطار کمبود فضای یکی از درایوها)نمایش داده میشود.

نکته: زمانی که کاربر میخواهد برنامه ای را اجرا کند، سیستم عامل(ویندوز) آن برنامه را از هارد به روی حافظه اصلی(Ram) بار میکند. برخی برنامه های همیشه در Ram آماده ی اجرا هستند و نیازی به بارگذاری ندارند به این برنامه ها اصطلاحاً مقیم در حافظه (Memory Resident) گفته میشود.

برای تعیین نمایش یا عدم نمایش این برنامه‌ها، بر روی یک قسمت خالی از نوار وظیفه کلیک راست کنید، در قسمت پائین زیربرگ Taskbar قسمت Notification Area قرار دارد. تنظیمات آن عبارتند از:

Show Clock: تعیین نمایش یا عدم نمایش زمان

Hide Inactive Icons: تعیین پنهان کردن آیکنهایی از ناحیه ی اعلان که کمتر استفاده میشوند. با علامت زدن آن دکمه یCustomize فعال میشود. بافشردن دکمه ی Customize میتوان تعیین کرد که برنامه های این ناحیه به چه صورت نمایش داده شوند. بر روی یکی از برنامه ها به دلخواه کلیک کنید، منویی مقابل آن ظاهر میشود که شامل گزینه های : Hide When Inactive برای پنهان شدن آیکن زمانی که غیرفعال است و کاربر از آن استفاده نمیکند، Always Hide برنامه را همیشه پنهان کرده و Always Show باعث میشود که در هر حالت نام این برنامه در ناحیه اعلان نمایش داده شود. توجه داشته باشید که تغییراتی که میدهید در دفعه ی بعدی که ویندوز اجرا میشود ( بعد از یک بار خاموش و روشن شدن سیستم) اعمال خواهد شد.

ضمناً بعداً در توضیح برنامه ی System Configuration خواهیم گفت که چگونه میتوان لیست کاملی از برنامه های ناحیه ی اعلان و برنامه های مزاحم مقیم در حافظه را مشاهده کرد و جلوی اجرای آنها را گرفت.

مدیریت کاربران و کامپیوتر:

معرفی MMC(Microsoft Management Console): برنامه‌هایی هستند که حاوی ابزارهای مناسب برای مدیریت یک شبکه و ارائه‌ی سرویس به کاربران بوده و به کمک آنها میتوان بر مشکلات شبکه نظارت داشته و وظایف پیکربندی را به سرعت انجام داد.

هر MMC در واقع یک حامل است که وظایف آن را برنامه‌های داخل آن که اصطلاحاً Snap-In نامیده می‌شوند تعیین میکنند.

کنسولهای از پیش تعریف شده‌ی XP را میتوان در Control Panel>Administrative Tools یافت.

تعریف یک کنسول MMC برای مصارف گوناگون: شما به عنوان کاربر یا مدیر شبکه نیاز به برنامه‌های مدیریتی و محافظتی خاصی دارد که این ابزارهای در قسمتهای مختلف ویندوز پراکنده هستند. بهتر است که این ابزارهای را در یک کنسول جمع‌آوری نموده و در مواقع لزوم از یک کنسول برای تمام مقاصد مورد نیاز خوداستفاده کنید. برای تعریف یک کنسول جدید: در کادر Run از منوی Start عبارت MMC را تایپ کرده،Ok کنید. سپس دستور File>Add/Remove Snap-In را انتخاب کرده و در کادر باز شده دکمه‌ی Add  را بزنید تا لیست Snap-In های در دسترس نمایش داده شوند. بعد از اضافه کردن برنامه‌های مورد نظر کنسول را از طریق File>Save ذخیره کنید. لیست کنسولهای پیش‌فرض ویندوز و کنسولهای تعریف شده‌ی خود را در Start>All Programs>Administrative Tools خواهید دید.

معرفی کنسول Computer Management:

این ابزار امکان انجام وظایف نگهداری کامپیوتر را فراهم میکند.از طریق  آن میتوان سه ناحیه سیستم کامپیوتری را مدیریت کرد: System Tools و Storage و Services And Applications. ضمناً میتوان سیستمهای دیگر موجود در شبکه را نیز مدیریت کرد که برای انجام این کار، در داخل برنامه، بر روی Computer And Management کلیک راست کرده و Connect To Another Computer را انتخاب کنید. چنانچه نام کامپیوتر دیگر را نمیدانید بر روی Browse کلیک کنید تا کلیه کامپیوترهای شبکه نمایش داده شوند. هنگام اتصال به یک کامپیوتر دیگر،موجودیتهای اصلی همچنان نمایش داده میشوند اما در زیرپوشه‌ها تغییراتی رخ میدهد. ضمناً بطور مثال از Disk Defragmenterبرای درایو کامپیوتر دیگر نمیتوان استفاده کرد.

System Tools:  شامل ابزارهای پیکربندی و نگهداری سیستم است.

Event Viewer: با هر بار راه‌اندازی ویندوز، این ابزار به‌روز می‌شود و کلیه‌ی رخدادهای سیستم را ثبت میکند. این رخدادها شامل وقایع برنامه‌های کاربردی(Application)،وقایع سرویس‌های سیستم(System) و رخدادهای امنیت سیستم(Security) میباشند. در واقع هر یک از این بخش‌ها یک فایلLog جداگانه هستند. در این فایلها سه سطح ردگیری ثبت می‌شوند که با دابل کلیک بر روی هر قسمت آنها را در پانل سمت راست مشاهده می‌کنید: اطلاعات(Information)،هشدار(Warning) و خطا(Error).

پیامهای Information: شامل رخدادهای عادی و نه چندان جدی مثل شروع یا پایان اجرای یک برنامه هستند.

پیامهایWarning: شامل هشدارهای نه چندان جدی هستند مثلا اگر نصب یک برنامه یا یک قسمت از ویندوز موفقیت آمیز نباشد یک هشدار در اینLog درج میشود.

پیامهای Error:حاوی رویدادهای بحرانی هستند که باید فوراً به آنها رسیدگی شود.

برای هر یک از اطلاعات فوق شرح مختصری آمده که آنچه باید به آن توجه کرد ستون Source است که منبع ایجاد پیام را تعیین میکند. هر یک از پیامها را که باز کنید جزئیات آن نمایش داده میشود،به همراه دکمه‌ی Copy که متن پیام را در Clipboard کپی میکند.

بهترین راه برای ردیابی عیبهای جاری سیستم این است که یک بار کلیه فایلهای Log را که در Event Viewer هستند پاک کنیم، به طور مثال برای پاک کرد Log مربوط به Application، روی نام Application کلیک راست کرده و Properties را انتخاب کنید، در پنجره‌ی باز شده دکمه‌ی Clear Log را بزنید. سپس سیستم را Reset کنید و مجدداً رخدادهای Event Viewer را بررسی کنید تا مطمئن شوید که رخدادهای جدید را بررسی میکنید.

نکته:  فایل Log یک فایل متنی‌ست که وقایع یک عمل خاص را ثبت میکند بطور مثال هنگام کار کاربران شبکه روی کامپیوترServer فایلهای Log از جزئیات عملکرد آنها ثبت میشود که مدیر شبکه را از فعالیتهای کاربران مطلع میکند. پسوند این فایلها Txt یا Log است که فایلهای Log ویندوز را میتوان در پوشه‌ی Windows یا شاخه‌ی Program Files پیدا کرد. مسلماً فایلهایی که در نامشان کلمه‌یError یا Warning آمده از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

Shared Folders: منابع که بر روی شبکه بین کاربران به اشتراک میگذاریم را از طریق این Snap-In کنترل میکنیم. شامل موارد زیر است:

Shares: نشان‌دهنده‌ی درایوهای اشتراکی و تعداد اتصالات کاربران به آنهاست.  انواع اشتراک‌ها عبارتند از: پوشه‌هایی که خود ویندوز به طور پیش فرض بین کاربران به اشتراک گذارده است و منابعی که مدیریت آنها را به اشتراک گذارده که همراه یک علامت$ نمایش داده میشوند.

Sessions: نام و تعداد افرادی که به سیستم متصل هستند را نمایش میدهد ضمن اینکه هر یک از قسمتهای آن شامل تعداد فایلهای باز شده توسط هر فرد و مدت زمان اتصال و بیکاری میباشد. در این قسمت میتوان به جلسه کاری( اتصال) یک کاربر پایان داد( با کلیک راست کردن روی نام وی و انتخاب Close Session)  اما بهتر است قبل از انجام این کار برای کاربر یک پیغام هشداردهنده ارسال کنیم: روی نام Computer Management کلیک راست کرده و All Tasks> Send Console Message.

Open Files: میتوان لیست فایهای مشترک را بررسی کرد. اگر روی نام فایلی علامت قفل باشد به این معنی است که فایل بین دو یا چند کاربر مشترک است ولی امکان کار همزمان روی فایل را ندارند. میتوان فایلهای مشترک را نیز بست.

Local Users And Groups: لیست کاربران و گروههای تعریف شده را نمایش میدهد. از طریق قسمت Users میتوان کاربر جدید تعریف کرد. میدانید که تعریف کاربر یا حساب کاربری از طریق اپلت User Accounts در Control Panel هم امکان پذیر است. برای تعریف کاربر در قسمت Users روی نام پوشه کلیک راست کرده و New User را انتخاب کرده و مشخصات کاربر را تعریف کنید. سپس بعد از زدن دکمه‌ی Create و ایجاد کاربر روی نام آن کلیک راست کرده و Properties را انتخاب کنید. در این قسمت میتوان گروهی که کاربر به آن تعلق خواهد داشت و مسیر ایجاد فایل Profile کاربر را تعیین کرد. Profile دربردارنده‌ی تنظیمات Login کاربر است.

ضمن اینکه میتوان کاربران موجود را در این قسمت غیرفعال کرد یا امکان تغییر رمزعبور را از کاربر گرفت.

 Performance Logs And Alerts: جهت ردگیری کارایی سیستم و تنظیم هشدارهایی که هنگام کاهش فضای دیسک سخت ویا کارایی یک موضوع نمایش داده شوند استفاده میشود.

Device Manager: لیست قطعات سخت‌افزاری سیستم را نمایش میدهد ضمن اینکه میتوان وضعیت صحت یا عدم صحت عملکرد یک قطعه را بررسی کرد.

Storage: سیستم شامل سه منبع اساسی است: حافظه اصلی(Ram)، دیسک سخت و پردازش ها، که باید کارایی آنها را کنترل کرد.

Removable Storage: وضعیت درایوهای قابل حمل و نقل مثل CD_ROM و DVD_ROM و یا Zip Drive ها که مشابه هارد دیسک ولی قابل حمل ونقل هستند را نمایش میدهد.

Disk Defragmenter: داده های دیسک سخت را تشخیص داده و به کاهش هزینه های کارکرد فیزیکی دستگاه مثل هد کمک میکند.

Disk Management: در این قسمت می توان پارتیشن جدید ایجاد کرد،نام حرف یک درایو را تغییر داد،درایوی را فرمت کرد و وضعیت درایو را بررسی کرد.

Services And Applications:

Services: لیست سرویسهای موجود بر روی سیستم به همراه وضعیت هر سرویس است. کاربر میتواند یک سرویس را به دلخواه اجرا کند یا به اجرای آن پایان بدهد.

Indexing Service:  در پس زمینه ی ویندوز محتوایت دیسک سخت را کنترل میکند و هر زمان که کاربر نیاز به خواندن اطلاعاتی از روی هارد داشته باشد وارد عمل میشود و به تسریع یافتن اطلاعات کمک میکند.